Διαμεσολάβηση σχετικά με τους καθαρισμούς ρεμάτων

Μετά την καταγγελία των 14 φορέων/συλλογικοτήτων σχετικά με τις διακηρύξεις καθαρισμού των ρεμάτων, ο Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη διαμεσολάβησε στις Δ/νσεις Τεχνικών Εργων της Περιφέρειας Αττικής οι οποίες στην απάντησή τους θέτουν κάποιους περιορισμούς στις αρχικές προδιαγραφές των καθαρισμών. Ακολουθούν οι παρατηρήσεις μας επί αυτών των απαντήσεων.

Προς: 1. Δ/νση Τεχν. Εργων Περιφ. Αττικής - Τμ. Υδραυλικών Έργων/Λιμενικών Έργων/Εγγείων Βελτιώσεων
         2. Δ/νση Τεχν. Εργων Περιφ. Ενότητας Ανατ. Αττικής
         3. Δ/νση Τεχν. Εργων Περιφ. Ενότητας Δυτ. Αττικής
Κοιν.: 4. Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη
         5. Εκτελεστικός Γραμματέας Περιφ. Αττικής

Θέμα: Παρατηρήσεις στις απαντήσεις των Τεχν. Υπηρ. της Περιφέρειας Αττικής στη διαμεσολάβηση 21/2015 σχετικά με τους καθαρισμούς των ρεμάτων

Στις απαντήσεις των Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας Αττικής [1] στις ενστάσεις 14 φορέων και συλλογικοτήτων για τις διακηρύξεις καθαρισμού των ρεμάτων της Αττικής παρατηρούμε αφενός σε κάποια ζητήματα μια πρόοδο και αφ’ ετέρου σε άλλα βασικά καμία πρόοδο.

Α. Θεωρούμε θετικές ορισμένες νεότερες, ειδικές δεσμεύσεις των Τεχνικών Υπηρεσιών, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις προκηρύξεις:

Α1. Στην απάντησή τους οι Τ.Υ. διευκρινίζουν ότι ο καθαρισμός περιορίζεται αποκλειστικά στην απομάκρυνση των φερτών υλικών, όπως σκουπίδια, έπιπλα κ.λπ. Όσο αφορά δε τη βλάστηση διευκρινίζουν ότι οι εργασίες περιλαμβάνουν μόνο την απομάκρυνση της προϋπάρχουσας “εκριζωμένης φυτικής βλάστησης από ροή υδάτων” και συνεπώς αποκλείονται οι εργασίες κοπής και εκρίζωσης θάμνων ή δέντρων. Επιπλέον αναφέρουν ότι “Σε καμία περίπτωση δεν προβλέπεται η διαπλάτυνση, διεύρυνση ή οποιαδήποτε αλλαγή των γεωμετρικών χαρακτηριστικών της υφιστάμενης κοίτης, καθώς και κοπή φυτικής βλάστησης από τα πρανή των ρεμάτων” καθώς και ότι οι εργασίες θα γίνουν “χωρίς αλλαγή της διατομής” των υδατορεμάτων.
Διορθώνουν έτσι την προηγούμενη διατύπωση των προκηρύξεων όπου στην Τεχνική Περιγραφή των καθαρισμών είχαν περιλάβει “Κοπή και απομάκρυνση των μη υγιών δέντρων ...στα πρανή και την κοίτη των ρεμάτων” καθώς και “Εκθάμνωση εδάφους ή εκρίζωση δενδρυλλίων”.

Α2. Οι Τ.Υ. αποδέχονται να μη γίνει “καμία παρέμβαση σε ορεινές κοίτες ρεμάτων”, κάτι που πρέπει πλέον να τηρηθεί και στα ορεινά τμήματα ρεμάτων όπως ο Βαλανάρης και το Δασαμάρι.

Α3. Οι Τ.Υ. δεσμεύονται ότι ο προσδιορισμός των σημείων καθαρισμού θα γίνεται “κατόπιν αυτοψίας Μηχανικών της Διεύθυνσης”. Όμως για τη διασφάλιση της διαύγειας της διαδικασίας, είναι απαραίτητο η αυτοψία να ανακοινώνεται δημόσια τουλάχιστον μία εβδομάδα νωρίτερα (στον ιστότοπο της Περιφέρειας και με Δελτίο Τύπου στα ΜΜΕ) ώστε να παρευρίσκονται οι ενδιαφερόμενοι φορείς και να ασκείται ο δημόσιος έλεγχος.

Οι ανωτέρω ειδικές προδιαγραφές θα πρέπει να ενσωματωθούν-προσαρτηθούν στο σώμα της προκήρυξης που υπογράφει ο Πάροχος.

Β. Θεωρούμε όμως ότι άλλες βασικές αποφάσεις των Τεχνικών Υπηρεσιών δεν αιτιολογούνται στη βάση Κανονισμών, Νόμων κ.λπ., ούτε τεκμηριώνονται στη βάση πραγματικών δεδομένων και πραγματικών συνθηκών.

Β1. Στην απάντησή τους οι Τ.Υ. υποστηρίζουν ότι “Ο δια χειρός καθαρισμός των ρεμάτων προβλέπεται μόνο σε περιπτώσεις όπου είναι ανέφικτη η χρήση μηχανικού εξοπλισμού”. Πρόκειται για μέθοδο αυθαίρετη, που δεν τεκμηριώνεται από πραγματική ανάγκη και είναι αντίθετη σε πάγιες αρχές επιστημονικής και οικολογικής διαχείρισης των ρεμάτων. Οι φορείς έχουν καταγγείλει αυτή την πρακτική και εξακολουθούν να καλούν την Περιφέρεια Αττικής να ακολουθεί πλέον τις επιστημονικές προδιαγραφές. Ζητούν οι παρεμβάσεις καθαρισμών των ρεμάτων να γίνονται χειρωνακτικά και κατ' εξαίρεση να χρησιμοποιούνται μηχανικά μέσα μικρού μεγέθους (π.χ. Bobcat) ή μηχανήματα τοποθετημένα εκτός κοίτης (π.χ. γερανοί με τηλεσκοπικούς βραχίονες για απομάκρυνση υλών).

Β2. Στην απάντηση της Περιφέρειας Αττικής αναφέρεται ότι σκοπός των εργασιών στα υδατορέματα είναι “η βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους χωρίς αλλαγή της διατομής τους ή κατασκευή μόνιμων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας”. Αρα η Περιφέρεια Αττικής δεν εντάσσει, στα πλαίσια των καθαρισμών, μόνιμα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας. Αντίθετα η απάντηση της ΠΕ Ανατ. Αττικής αναφέρει ότι σκοπός των εργασιών στα υδατορέματα είναι “η βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους χωρίς αλλαγή της διατομής τους ή η κατασκευή μόνιμων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας”. Είναι προφανής η διαφοροποιημένη διατύπωση της Π.Ε. Ανατ. Αττικής και χρειάζεται να διασαφηνιστεί άμεσα. Αλλο έργο οι καθαρισμοί και άλλο η κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων.

Β3. Η αναφορά σε “εκπόνηση μελέτης που προηγείται πέραν των 8 μηνών της έναρξης των εργασιών” θεωρούμε ότι είναι παραπλανητική διατύπωση, μιας και στις διακηρύξεις δεν γίνεται πουθενά αναφορά σε μελέτη. Η εμπειρία μας από προηγούμενους καθαρισμούς ρεμάτων, μας έχει δείξει ότι οι καθαρισμοί γίνονται χωρίς καμία μέλετη, πόσῳ μάλλον περιβαλλοντική (π.χ. καθαρισμός Βαλανάρη τον Ιούνιο του 2015, ετήσιοι καθαρισμοί Μεγάλου Ρέματος).

Β4. Τέλος στις απαντήσεις των Τ.Υ. υπάρχουν αδικαιολόγητες σημαντικές διαφορές στο χρόνο εκτέλεσης των εργασιών. Η μεν απάντηση της Περιφέρεια Αττικής αναφέρει ότι “για δεκαοκτώ μήνες θα γίνεται τακτικός καθαρισμός στα ρέματα” ενώ η Π.Ε. Ανατ. Αττικής αναφέρει ότι “για ένα έτος θα γίνεται τακτικός καθαρισμός στα ρέματα”. Τι ισχύει;

Β5. Αναφορικά με την πρόταξη της πράξης 466/2012 του Ελεγκτικού Συνεδρίου ότι οι συγκεκριμένες προκηρύξεις ορίζονται ως παροχή υπηρεσιών, δεν τεκμηριώνονται οι λόγοι για τους οποίους αυτή η πράξη ακυρώνει την ισχύουσα νομοθεσία και έχει μεγαλύτερη ισχύ από τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς, τους Νόμους ή τα Π.Δ.

16/12/2015

---

[1] Απάντηση Περιφ. Αττικής, αρ. πρωτ. 213045,224047/23-11-2015.   Απάντηση Π.Ε. Ανατ. Αττικής, αρ. πρωτ. Τ.Ε. 224246/5423/24-11-2015.   Απάντηση Π.Ε. Δυτ. Αττικής, αρ. πρωτ. 2143/Φ.Ε./26-11-2015.